រូបភាពមួយសន្លឹកដែលបង្ហាញមនុស្សដ៏ច្រើនរត់ភៀសខ្លួននោះ ត្រូវបានគេបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គមជាមួយសំណេរក្នុងន័យថា វាជាជនភៀសខ្លួនកម្ពុជាដែលត្រូវបានទាហានថៃដឹកមកទម្លាក់ចោលនៅភ្នំដងរែកកាលពីឆ្នាំ១៩៧៩។ រូបភាពជាមួយសំណេរបែបនេះ ត្រូវបានចែកចាយយ៉ាងផុសផុលនៅលើបណ្ដាញសង្គម។ ទោះជាយ៉ាងណា ការផ្ទៀងផ្ទាត់របស់យើង រកឃើញថា ការអះអាងនេះមិនត្រឹមត្រូវនោះឡើយ។
ការអះអាងលើបណ្ដាញសង្គម
រូបភាពមនុស្សដ៏ច្រើនកុះករធ្វើដំណើរកាត់តំបន់ព្រៃភ្នំ ត្រូវបានគេបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គមកាលពីថ្ងៃអាទិត្យកន្លងមកនេះជាមួយសំណេររៀបរាប់រំលឹកឡើងវិញនូវហេតុការណ៍បណ្ដេញជនភៀសខ្លួនកម្ពុជាពីសំណាក់ទាហានថៃនៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៩។
រូបភាពភ្ជាប់ជាមួយសំណេរបែបនេះ ត្រូវបានចែករំលែកបន្តជាច្រើនដងនៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ព្រមទាំងការបញ្ចេញមតិយោបល់ចម្រុះបែប និងការបញ្ចេញប្រតិកម្មផ្សេងៗ។
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្ដាមចេញពីការបង្ហោះរូបភាពជាមួយខ្លឹមសារសំណេរនៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃទី០២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥។
រូបភាព និងសំណេរខាងលើនេះ ត្រូវបានចម្លងទាំងស្រុងចេញពីសំណេរបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកកាលពីដើមខែមករាកន្លងមក ដែលរៀបរាប់ពីទុក្ខវេទនាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលរត់ភៀសខ្លួនចេញពីសង្គ្រាម និងការបណ្ដេញចេញទាំងបង្ខំពីសំណាក់កងទ័ពថៃនៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៩។
រូបភាពភ្ជាប់ជាមួយខ្លឹមសារសំណេរបែបនេះ ត្រូវបានអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមកម្ពុជាចែកចាយបន្តរហូតដល់ជាង ២ពាន់ដង ហើយក៏មានអ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកជាច្រើនបញ្ចេញមតិចម្រុះបែបផងដែរ។
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្ដាមចេញពីសំណេរបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គមកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលរៀបរាប់ថា “ប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន៖ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ ជនភៀសខ្លួនខ្មែរនៅជំរុំណងចាន់រាប់ពាន់នាក់ ត្រូវទាហានថៃដឹកទៅទម្លាក់ចោលនៅភ្នំដងរែកឱ្យវិលចូលដីខ្មែរវិញ។ បើមិនតោងវល្លិ៍ ទម្លាក់ខ្លួនសម្រួតចុះតាមជញ្ជាំងភ្នំ ក៏ត្រូវពួកវាបាញ់រះសម្លាប់ចោល។ […]”។
រូបភាពជាមួយសំណេរបែបនេះ ត្រូវបានបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកជាលើកដំបូងតាំងពីជាង ១២ឆ្នាំមុនម៉្លេះ ប៉ុន្តែ វាបានផុសផុលនៅលើបណ្ដាញសង្គមជាថ្មី បន្ទាប់ពីការបង្ហោះវាឡើងវិញកាលពីដើមខែមករាកន្លងមកនេះ មុននឹងវាត្រូវបានចែកចាយព្រោងព្រាតបន្ថែមទៀតនៅចុងសប្ដាហ៍នេះ។
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្ដាមចេញពីការបង្ហោះរូបភាព និងខ្លឹមសារសំណេរដូចគ្នានេះនៅលើបណ្ដាញសង្គមកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣ ដែលមានការចែកចាយដល់ទៅជិត ៤០០ដងផងដែរនាពេលនោះ។
ការត្រួតពិនិត្យការពិត
Fact Crescendo បានត្រួតពិនិត្យ និងផ្ទៀងផ្ទាត់ទៅលើការអះអាងដូចដែលត្រូវបានរៀបរាប់ខាងលើនេះតាមរយៈការដំណើរការ Google Reverse Image Search ដែលនាំឱ្យយើងរកឃើញការពិតដូចខាងក្រោមនេះ។
តាមរយៈ Google Reverse Image Search បង្ហាញថា រូបភាពនេះត្រូវបានចុះផ្សាយដោយប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានមួយចំនួនទាំងភាសាអង់គ្លេស និងភាសាបារាំងជិត ១០ឆ្នាំមុន។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៦កន្លង សារព័ត៌មានម៉ារ៉ុក Le360 Afrique ដែលផ្សាយជាភាសាបារាំង បានចុះផ្សាយរូបភាពនេះនៅក្នុងអត្ថបទមួយដែលនិយាយអំពីការបញ្ជូនត្រឡប់មកពីប្រទេសកាណាដាវិញនូវអតីតមន្ត្រីម្នាក់របស់រ៉្វាន់ដាដែលជាប់ចោទពីបទអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្ដាមចេញពីអត្ថបទមួយរបស់សារព័ត៌មាន Le360 Afrique ចុះផ្សាយកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦ ដែលនិយាយអំពីប្រទេសកាណាដាបញ្ជូនអតីតមន្ត្រីម្នាក់របស់រ៉្វាន់ដាដែលរងការចោទប្រកាន់ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍។
សារព័ត៌មានដដែលនេះ ក៏បានចុះផ្សាយរូបភាពនេះម្ដងទៀតនៅឆ្នាំ២០១៨កន្លងមកនៅក្នុងអត្ថបទ(archived)មួយរបស់ខ្លួនដែលនិយាយអំពីការកាត់ទោសដោយតុលាការបារាំងទៅលើអតីតអភិបាលក្រុង២រូបរបស់ប្រទេសរ៉្វាន់ដា ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទៅលើក្រុមជនជាតិទួតស៊ី (Tutsi) ស្ថិតនៅភាគខាងកើតប្រទេសរ៉្វាន់ដា កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៤។
រូបភាពដដែលនេះក៏ត្រូវបានចុះផ្សាយដោយសារព័ត៌មានកូឌីវ័រឈ្មោះ Le Point Sur កាលពីឆ្នាំ២០១៤កន្លងមកផងដែរ នៅក្នុងអត្ថបទមួយដែលនិយាយអំពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅក្នុងប្រទេសរ៉្វាន់ដាកាលពីឆ្នាំ១៩៩៤។
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្ដាមចេញពីអត្ថបទមួយរបស់សារព័ត៌មាន Le Point Sur ចុះផ្សាយកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ ដែលនិយាយអំពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅក្នុងប្រទេសរ៉្វាន់ដាកាលពីដើមទសវត្សរ៍១៩៩០។
បើទោះបីគ្មានខ្លឹមសាររូបភាពដែលអាចឱ្យគេដឹងលម្អិតអំពីព័ត៌មាននៃរូបភាពនេះក៏ដោយ អត្ថបទសារព័ត៌មានទាំងពីរនេះ បញ្ជាក់ថា រូបភាពនេះបង្ហាញជនភៀសខ្លួនរ៉្វាន់ដាក្នុងចំនួនដ៏ច្រើន បានគេចចេញពីសង្គ្រាម និងការកាប់សម្លាប់ដែលកើតឡើងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៤។
Fact Crescendo បានស្នើសុំការបញ្ជាក់អំពីខ្លឹមសារនៃរូបភាពនេះពីម្ចាស់គណនីហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ Chanbo Keo ផងដែរ ប៉ុន្តែ ពុំទាន់ទទួលបានការឆ្លើយតបមកវិញនៅឡើយទេរហូតដល់ពេលចេញផ្សាយអត្ថបទនេះ។
អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅក្នុងប្រទេសរ៉្វាន់ដា បានកើតឡើងរយៈពេលត្រឹមតែ ១២ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះចន្លោះពីថ្ងៃទី៧ ដល់ថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៤ អំឡុងពេលដែលប្រទេសនេះមានសង្គ្រាមស៊ីវិលក្រុមជនជាតិ Tutsi និងក្រុមជនជាតិ Hutu។
ផ្អែកតាមការសិក្សា(archived)មួយចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០២១កន្លងមក ក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែ ១២ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ជនជាតិ Tutsi និងជនជាតិ Hutu និយមកណ្ដាលចន្លោះពី ៥០ម៉ឺននាក់ ទៅ ៦៦ម៉ឺននាក់ ត្រូវបានកាប់សម្លាប់ពីសំណាក់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធជនជាតិ Hutu។
អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នេះ ក៏បានបង្ខំមនុស្សរាប់សែននាក់ភៀសខ្លួនចេញពីផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេ និងចាកចេញពីប្រទេសរ៉្វាន់ដាទៅកាន់ប្រទេសជិតខាងដូចជាសាធារណរដ្ឋកុងហ្កូជាដើម។
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្ដាមចេញពីវេបសាយ GettyImages ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញប្រជាជនរ៉្វាន់ដាដ៏ច្រើនកុះករភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសកុងហ្កូនៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៤ ដោយសារតែសង្គ្រាមស៊ីវិល និងការកាប់សម្លាប់។
ទិដ្ឋភាពនៃជនភៀសខ្លួនរ៉្វាន់ដាបែបនេះ ក៏ត្រូវបានបង្ហាញផងដែរនៅក្នុងសេចក្ដីរាយការណ៍ព័ត៌មានជាវីដេអូរបស់សារព័ត៌មាន EURONEWS កាលពីឆ្នាំ២០១៤កន្លង ដែលចំខួប ២០ឆ្នាំក្រោយអំពើប្រល័យពូជសាសន៍បានកើតឡើង។
សន្និដ្ឋាន
Fact Crescendo រកឃើញថា ការអះអាងដូចរៀបរាប់ខាងលើនេះ មិនត្រឹមត្រូវនោះឡើយ។ រូបភាពនេះ មិនមែនជាជនភៀសកម្ពុជាដែលត្រូវទាហានថៃដឹកយកមកទម្លាក់ចោលនៅភ្នំដងរែកនោះឡើយ។ រូបភាពនេះ បង្ហាញជនភៀសខ្លួនរ៉្វាន់ដាដែលបានរត់គេចពីសង្គ្រាមស៊ីវិល និងអំពើកាប់សម្លាប់នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៤។
Title:រូបភាពជនភៀសខ្លួនរ៉្វាន់ដាត្រូវបានបង្ហោះភ្ជាប់ជាមួយរឿងរ៉ាវជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា
Fact Check By: Jay UdomResult: Misleading
