- >>
- FALSE
Fact Check: ជួងបុរាណមួយនេះការពិតស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសភូមា
សម័យអង្គរ ឬអាណាចក្រខ្មែរ គឺជាអាណាចក្រមួយដែលធ្លាប់មានឥទ្ធិពលបំផុតនៅក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ភាពរុងរឿងនេះ គេអាចសម្គាល់តាមរយៈការលាតសន្ធឹងផ្ទៃដីធំទូលំទូលាយ ពោរពេញដោយប្រាសាទសិលា និងផ្ទាំងចម្លាក់រាប់ពាន់ ប្រកបដោយក្បាច់រចនាគួរឲ្យកោតស្ញប់ស្ញែង។
ទន្ទឹមនឹងនេះ មានទំព័រហ្វេសប៊ុកមួយបានបង្ហោះរូបថតជួងបុរាណមួយសន្លឹកនៅលើបណ្តាញសង្គម និងអះអាងថានោះគឺជាជួងរបស់អាណាចក្រអង្គរ។ ការអះអាងនេះ ត្រូវបានចែកចាយតៗគ្នាជាច្រើនដង។
ទោះជាយ៉ាងណា ការត្រួតពិនិត្យការពិតរបស់ក្រុមការងារ Fact Crescendo Cambodia បានរកឃើញថា រូបថតដែលអ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកបង្ហោះ និងចែកចាយនៅលើបណ្តាញសង្គមនោះ គឺមិនត្រឹមត្រូវនោះឡើយ។
ការអះអាងលើបណ្តាញសង្គម
កាលពីថ្ងៃទី០៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ ទំព័រហ្វេសប៊ុកមួយដែលមានឈ្មោះថា រឿងពិតក្នុងសង្គម បានបង្ហោះរូបថតមួយសន្លឹក បង្ហាញអំពីទិដ្ឋភាពជួងបុរាណដ៏ធំមួយ។ ទំព័រហ្វេសប៊ុកដដែលនេះ បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសំណេររបស់ខ្លួនផងដែរថា ជួងនេះគឺជាជួងសម័យអាណាចក្រអង្គរ។
រូបថតភ្ជាប់ជាមួយនឹងសំណេរនេះត្រូវបានអ្នកប្រើប្រាស់ប្រតិកម្ម និងបញ្ចេញមតិចម្រុះនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនិយាយភាសាខ្មែរកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
រូបភាពផ្តាមចេញពីទំព័រហ្វេសប៊ុកដែលបានសរសេររៀបរាប់ថា «ជួងសម័យអាណាចក្រអង្គរ មិនដឹងបាត់ទៅទីណាទេ? បើស្រលាញ់វត្ថុបុរាណនេះ សូម share ទាំងអស់គ្នា! យើងស្រលាញ់ យើងអភិរក្ស ទើបប្រទេសថ្កើងថ្កាន រុងរឿងឡើងវិញ»។
ការត្រួតពិនិត្យការពិត
Fact Crescendo Cambodia បានចាប់ផ្ដើមត្រួតពិនិត្យលើរូបភាពនេះតាមរយៈការដំណើរការកម្មវិធី ស្វែងរករូបថតរបស់ក្រុមហ៊ុន Google ដែលនាំឱ្យយើងជួបប្រទះនូវប្រភព និងខ្លឹមសាររូបថតនៃច្បាប់ដើមមួយចំនួន។
រូបថតដែលបានបង្ហាញពីទិដ្ឋភាពជួងដ៏ធំមួយនេះ ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងគេហទំព័រ Alamy ដែលជាគេហទំព័រសោតទស្សន៍ដ៏ធំមួយ។ គេហទំព័រដដែលនេះ បានបញ្ជាក់អំពីទីតាំងលម្អិតនៃជួងមួយនេះផងដែរជាភាសាអង់គ្លេសថា «The Great Bell at Mingun» ឬប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរ «ជួងដ៏ធំស្ថិតនៅមិងគួន»។
រូបភាពផ្តាមចេញពីគេហទំព័រដែលបានបង្ហាញអំពីទិដ្ឋភាពជួងបុរាណរបស់ភូមា។
Alamy Stock Photo | Archived Link
រូបភាពផ្តាមដែលមានទិដ្ឋភាពជួងបុរាណដូចគ្នាមួយផ្សេងទៀត ក៏ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងគេហទំព័រ Alamyផងដែរ ដោយបានរៀបរាប់ជាភាសាបារាំងថា «La cloche de Mingun, Myanmar» ឬប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរតាមរយៈកម្មវិធី Google Translate មានន័យថា «ជួងនៅមិងគួន ប្រទេសភូមា»។
Alamy Stock Photo | Archived Link
រូបថតមួយសន្លឹកដែលមានទម្រង់ និងសណ្ឋានដូចគ្នាទាំងស្រុងនេះ ក៏ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ នៅក្នុងគេហទំព័រសារព័ត៌មានរបស់ប្រទេសភូមា The Irrawaddy ផងដែរកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០កន្លងទៅនេះដោយមានអត្ថបទចំណងជើងជាភាសាអង់គ្លេសថា «When Myanmar Made One of the Largest Bells in the World» ឬប្រែជាភាសាខ្មែរថា «គ្រាមួយដែលប្រទេសភូមាបានកសាង និងធ្វើជួងដ៏ធំមួយនៅលើពិភពលោក»។
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្តាមចេញពីគេហទំព័រសារព័ត៌មានដែលបានរៀបរាប់ជាភាសាអង់គ្លេសថា «The bell was one of the “four great noble deeds” by King Bodawpaya, the sixth king of the Konbaung Dynasty, and was dedicated to the Mingun Pahtodawgyi, a stupa monument which was left incomplete after the king’s death.» ឬប្រើសម្រួលជាភាសាខ្មែរថា «ជួងនេះគឺជា “ កិត្យានុភាពដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមទាំង ៤ យ៉ាង” របស់ព្រះបាទ បូដាប៉ាយ៉ា (King Bodawpaya) ដែលជាស្តេចទី៦ នៃរាជវង្សកនបោន (Konbaung Dynasty) ហើយត្រូវបានឧទ្ទិសដល់វិមានចេតិយ មិងគួនប៉ាទូដាជី (Mingun Pahtodawgyi) ដែលមិនត្រូវបានគេសាងសង់រួចរាល់ ក្រោយពីទ្រង់សោយទិវង្គត»។
The Irrawaddy’s Report | Archived Link
ជួងបុរាណដ៏ធំមួយនេះ គឺត្រូវបានរក្សាទុកនៅក្នុងបរិវេណវត្តមិងគួន ដែលមានទីតាំងសព្វថ្ងៃស្ថិតនៅក្នុងទីប្រជុំជនមិងគួន (Mingun) និងមានចម្ងាយប្រមាណជាង ១១គីឡូម៉ែត្រ ពីទីក្រុងម៉ាន់ដាឡេ (Mandalay) ប្រទេសភូមា។
រូបភាពផ្តាមចេញពីគេហទំព័រ Alamy ក៏បានសរសេររៀបរាប់ជាភាសាអង់គ្លេសថា «Weighing about 90 tons and reputed to be the largest uncracked bell in the world (a larger one in Moscow is cracked), the Mingun Bell was cast in 1808 by King Bodawpaya for the Mingun Pagoda, which was never completed. Location: Mingun Bell, Mingun, Mandalay Region, Myanmar» ឬប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរថា «ជួងមួយនេះមានទម្ងន់ប្រហែល ៩០តោន និងត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាជួងដែលធំជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។ ជួងនេះត្រូវបានសង់ក្នុងឆ្នាំ១៨០៨ ដោយស្តេច បូដាប៉ាយ៉ា សម្រាប់វត្តមិងគួន។ ជួងបុរាណដ៏ធំនេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងទីប្រជុំជនមិងគួន ទីក្រុងម៉ាន់ដាឡា ប្រទេសភូមា»។
Alamy Stock Photo | Archived Link
ខាងក្រោមនេះ គឺជារូបភាពផ្តាមមួយផ្សេងទៀតចេញពីគេហទំព័រ Google Map ដែលបានបង្ហាញអំពីទិដ្ឋភាពជួងបុរាណនៅបរិវេណវត្តមិងគួន ប្រទេសភូមា។
សន្និដ្ឋាន
Fact Crescendo Cambodia បានរកឃើញថាការអះអាងដូចបានរៀបរាប់ខាងលេីនេះ គឺមិនត្រឹមត្រូវនោះឡើយ។ ជួងបុរាណមួយនេះ មិនមែនជាជួងរបស់ចក្រភពអង្គរនោះឡើយ។ ការពិតជួងដ៏ធំមួយនេះ គឺជាជួងបុរាណកសាងនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទ បូដាប៉ាយ៉ា (King Bodawpaya) និងសព្វថ្ងៃត្រូវបានរក្សាទុកនៅក្នុងបរិវេណវត្តមិងគួន ប្រទេសភូមា។
Title:ជួងបុរាណមួយនេះការពិតស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសភូមា
Fact Check By: Kakada Sim
Result: False
