បន្ទាប់ពីការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើទីក្រុងកាហ្សាកាលពីសប្ដាហ៍មុន បញ្ហាជម្លោះអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន បានក្លាយជាប្រធានបទនៃការជជែក និងចែកចាយនៅលើបណ្ដាញសង្គមចាប់តាំងពីពេលនោះមក។ ទន្ទឹមគ្នានេះ រូបថត ៣សន្លឹកក្នុងចំណោមសំណុំរូបថត ៤សន្លឹក ត្រូវបានបង្ហោះ និងចែកចាយលើបណ្ដាញសង្គមជាមួយការអះអាងថា ជាហេតុការណ៍នៃការវាយប្រហារនៅទីក្រុងកាហ្សានាពេលថ្មីៗនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការផ្ទៀងផ្ទាត់ការពិត រកឃើញថា រូបថត ៣សន្លឹកនោះ ត្រូវបានភ្ជាប់ដោយមិនត្រឹមត្រូវនឹងហេតុការណ៍នៃការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលលើតំបន់កាហ្សានាពេលថ្មីៗនេះ។
ការអះអាងលើបណ្ដាញសង្គម
កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ រូបថត ៤សន្លឹក ត្រូវបានបង្ហោះដោយអ្នកប្រើហ្វេសប៊ុកម្នាក់ជាមួយការសំណេររៀបរាប់រូបថតទាំងនេះទៅនឹងការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលទៅលើទីក្រុងកាហ្សា (Gaza)នាពេលថ្មីៗនេះ ដែលបានបង្កសោកនាដកម្មទៅលើជនស៊ីវិលស្លូតត្រង់ជាជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនជាច្រើននាក់។ អ្នកប្រើហ្វេសប៊ុកដដែលនេះ បានរៀបរាប់បន្តថា ការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសពីសំណាក់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនេះ គឺជាការសងសឹកទៅលើក្រុមហាម៉ាស(Hamas) ដែលជាក្រុមបះបោរប្រដាប់អាវុធរបស់ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនប្រឆាំងនឹងប្រទេសអ៊ីស្រាអែល។
រូបថតទាំង ៤សន្លឹកដែលត្រូវបានបង្ហោះភ្ជាប់នឹងសំណេរនេះ រួមមាន៖
១. រូបថតបង្ហាញយន្តចម្បាំងយោធា ៤គ្រឿងហោះហើរលើដែនអាកាស
២. រូបថតបង្ហាញកំសួលភ្លើង និងផ្សែងផ្ទុះឡើងគ្របដណ្ដប់លើអគារលំនៅឋានខ្ពស់ៗ
៣. រូបថតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលបច្ចុប្បន្ន លោក បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ (Benjamin Netanyahu)
៤. រូបថតបង្ហាះមនុស្សមួយក្រុមស្លៀកពាក់ស៊ីវិលផង និងស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានយោធាផង ប្រមូលផ្ដុំបង្ហាញការតវ៉ា និងដុតទង់ជាតិ និងរូបថតមេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែល
រូបថតជាមួយសំណេរបែបនេះ ត្រូវបានចែករំលែកជាច្រើនដងជាមួយការបញ្ចេញប្រតិកម្ម និងមតិចម្រុះបែបផងដែរ។ វាក៏ត្រូវបានចែករំលែកកាន់គ្រុបហ្វេសប៊ុកដទៃទៀតដែលមានសមាជិកដល់ទៅជាង ២២ម៉ឺនគណនីហ្វេសប៊ុកផងដែរ។
រូបភាពផ្ដាមចេញពីប៉ុស្តិ៍ភ្ជាប់ជាមួយរូបថត រៀបរាប់ថា «Canada May 15, 2021 មួយប៉ប្រិចភ្នែកនៃការសម្លាប់រង្គាល Gaza Strip»។
«គ្រាន់តែមួយប៉ប្រិចភ្នែកប៉ុណ្ណោះ តំបន់ Gaza Strip ក្លាយជាសោកនាដកម្មសែនរន្ធត់ ដែលសម្លាប់ប្រជាជនស្លូតត្រង់ Palestine រាប់រយនាក់ដោយការវាយប្រហារតាមអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល ដើម្បីសងសឹកក្រុម Hamas។ កាសែតអារ៉ាប់សរសេរថា ជាង ៧៣ឆ្នាំចាប់តាំងពីការបង្កើតរដ្ឋ Israel ឆ្នាំ១៩៤៨មក មនុស្សជិត ២ម៉ឺននាក់ បានស្លាប់ និងភូមិជាង ១៥០មិននៃតំបន់ Gaza Strip ត្រូវបានកម្ទេចក្នុងការពង្រីករដ្ឋអ៊ីស្រាអែល។ #សូមចូលរួមមរណទុក្ខជាមួយពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន តែមិនគាំទ្រក្រុមហាម៉ាស់នោះឡើយ»។
ការពិនិត្យការពិត
Fact Crescendo Cambodia ចាប់ផ្ដើមត្រួតពិនិត្យទៅលើរូបថតទាំង ៤សន្លឹកដែលត្រូវបានបង្ហោះចូលបណ្ដាញសង្គម ហើយភ្ជាប់ទៅនឹងហេតុការណ៍នៃការវាយប្រហារនាពេលថ្មីៗនេះរបស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើតំបន់កាហ្សា ដែលដំណើរការត្រួតពិនិត្យនេះត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈកម្មវិធីស្រាវជ្រាវរូបថតរបស់ Google។
តាមរយៈប្រព័ន្ធស្វែងរករូបថតរបស់ Google យើងបានរកឃើញរូបថតដើមដូចទៅនឹងរូបថតដែលត្រូវបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ ដែលបង្ហាញព័ត៌មានលម្អិតដូចខាងក្រោមនេះ៖
១. រូបថតយន្តហោះចម្បាំង ៤គ្រឿង ត្រូវបានចុះផ្សាយជាមួយអត្ថបទមួយរបស់សារព័ត៌មាន The Times of Israel កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧។ ក្រៅពីរូបថត វីដេអូនៃយន្តហោះចម្បាំង ៤គ្រឿង ក៏ត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយអត្ថបទសារព័ត៌មានផងដែរ។ អត្ថបទសារព័ត៌មាននោះ និយាយថា កងទ័ពអាកាសអ៊ីស្រាអែល និងសហរដ្ឋអាមេរិក ធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នាមួយនៅមុនដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧។
ព័ត៌មានលម្អិតនៅក្រោមរូបថតនេះ (Photo caption) ត្រូវបានសរសេរថា យន្តហោះចម្បាំង F-15 និង F-16 របស់អ៊ីស្រាអែល និងសហរដ្ឋអាមេរិក ហោះហើររួមគ្នានៅលើដែនអាកាសភាកខាងត្បូងនៃប្រទេសអ៊ីស្រាអែលនៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧។
The Times of Israel Report | Archived Link
២. ចំណែករូបថតបង្ហាញកំសួលភ្លើង និងផ្សែងគ្របដណ្ដប់លើអគារជាច្រើននោះ ត្រូវបានចុះផ្សាយនៅក្នុងអត្ថបទមួយរបស់សារព័ត៌មាន The Wall Street Journal (WSJ) កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។ រូបថតនេះ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរូបថតអឺរ៉ុប(European Pressphoto Agency – EPA) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុង Frankfurt ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។
ព័ត៌មានលម្អិតនៃរូបថតនេះ រៀបរាប់ថា កំសួលភ្លើងផ្ទុះឡើងលើអាកាសកើតចេញពីការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើទីក្រុងកាហ្សា កាលពីថ្ងៃអង្គារ (០៨ កក្កដា) ចំពេលកំពុងមានការវាយប្រហារខ្លាំងក្លាបំផុតទៅលើដែនដីប៉ាឡេស្ទីនចាប់តាំងពីមានជម្លោះជាមួយពួកហាម៉ាស់ចាប់ពីថ្ងៃទី០៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។
The WSJ’s report | Archived Link
៣. រូបថតមួយសន្លឹកទៀតដែលបង្ហាញពីក្រុមមនុស្សស្លៀកពាក់ស៊ីវិល និងមួយចំនួនទៀតស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានយោធា ហើយដុតទង់ជាតិអ៊ីស្រាអែលនោះ ត្រូវបានចុះផ្សាយជាមួយនឹងអត្ថបទព័ត៌មានមួយរបស់សារព័ត៌មាន ARAB NEWS កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២០។ រូបថតនេះ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP។
ព័ត៌មាននៃរូបថតនេះ ត្រូវបានសរសេរថា ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនជាអ្នកគាំទ្រក្រុមឥស្លាមជីហាដ ដុតរូបថតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងទង់ជាតិអ៊ីស្រាអែល អំឡុងការតវ៉ាមួយនៅរ៉ាហ្វាហ៍ (Rafah) នៅផ្នែកខាងត្បូងនៃតំបន់កាហ្សា ថ្ងៃទី០៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០។
Arab News report | Archived Link
សន្និដ្ឋាន
Fact Crescendo Cambodia បានរកឃើញថា រូបថតទាំង ៣សន្លឹកដែលត្រូវបានបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គមនោះ ត្រូវបានភ្ជាប់ដោយមិនត្រឹមត្រូវទៅនឹងហេតុការណ៍នៃជម្លោះអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីននាពេលថ្មីៗនេះឡើយ។ រូបថតទាំង ៣សន្លឹក សុទ្ធតែជាព្រឹត្តិការណ៍កើតឡើងមុនការផ្ទុះជម្លោះកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ទៅទៀត។ រូបថតយន្តហោះ ៤គ្រឿង គឺជាសកម្មភាពសមយុទ្ធកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ខណៈដែលរូបថតកំសួលភ្លើងគ្របដណ្ដប់លើអគារជាច្រើន គឺជាការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលលើតំបន់កាហ្សាកាលពីឆ្នាំ២០១៤ ហើយរូបថតបង្ហាញក្រុមមនុស្សដុតទង់ជាតិអ៊ីស្រាអែល បានកើតឡើងកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២០។
Title:រូបថត៣សន្លឹកភ្ជាប់ដោយមិនត្រឹមត្រូវទៅនឹងការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលលើទីក្រុងកាហ្សា
Fact Check By: Jay UdomResult: Misleading
